Czy Wasze Mamy, Ciocie i Babcie gromadziły przepisy kulinarne? Czy znacie zeszyty ze sprawdzonymi recepturami?
Niektóre z nich mają pożółkłe karty, informacje zapisane są piórem, ołówkiem potem także długopisami i pisakami w przeróżnych kolorach. Z biegiem czasu pojawiają się w nich także przepisy zapisane maszynowo, lub wklejane wydruki z gazet. Od kilku lat marzyło mi się odszukanie naszych rodzinnych przepisów na pierniki. Opowieści o nich przetrwały w mojej rodzinie, ale co do receptur niestety nie zachowały się notatki moich babć. Całe szczęście sprawdziło się przysłowie, że „najciemniej pod latarnią”.
Świętując moje nadchodzące urodziny z moją wspaniałą Mamą Chrzestną – ciocią Alą – opowiadałam jej o zeszycie z przepisami, który do mnie niedawno trafił w ramach prowadzonych badań stypendialnych. Jakie było moje zaskoczenie, kiedy ciocia wyjęła z szafki kuchennej swój panieński notatnik, na którym na pierwszej stronie zapisany został przepis na „Piernik szary”… Przepisów na pierniki jest w nim więcej. Dzisiaj prezentuję tytułowy:
„Szary piernik”
1/2 kg margaryny
1 1/2 szklanki cukru
4 jaja
1/2 miodu
5 szkl. mąki
1.łyż. czubata sody
1/2 szkl. śmietany kwaśnej
1 szkl. wody przegotowanej (miód i wodę gorącą złączyć).
Wykonanie:
Margarynę, cukier, żółtka ucierać razem, z białek ubijamy pianę.
Miód rozpuścić wraz z wodą wsypać 2 łyżki kakao, stopniowo łączymy wodę z miodem i szkl. mąki, łączymy na przemian, na koniec dajemy śmietanę i wypijemy sodę małą łyżeczką dobrze mieszając (można dodać rodzynki lub skórkę pomarańczową) po wsypaniu sody wlewamy pianę z 4 białek.
W przepisie brakuje…przypraw korzennych oraz informacji o czasie pieczenia.
Ciekawostką jest fakt, że mąka do tych pierników i innych wypieków pochodziła ze zboża z okolicznych pól. Ziarna mielono w rodzinnym wiatraku, datowanym na 3 ćwierć XIX wieku. Wiatrak stoi do dzisiaj w Rogowie-Młyniku, w powiecie rypińskim.
Po raz kolejny pasja do piernikarstwa pozwoliła mi bliżej poznać historię mojej rodziny.
Co było dla mnie też wzruszające? To, że na półce koło zeszytu z przepisami Cioci Ali stało pierwsze wydanie „Piernikowego przepisownika”, autorstwa Krzysztofa Lewandowskiego i Anny Kornelii Jędrzejewskiej…
Jeżeli macie w swoich zbiorach zeszyty z przepisami na pierniki, serdecznie zapraszam do kontaktu. Będzie możliwość opublikować część z nich w ramach opracowania stypendialnego.
Rogowo Młynik koło Rypina,gm. Rogowo, pow. rypiński.
Fot.1-2
Zeszyt z przepisami kulinarnymi Aleksandry Jędrzejewskiej z Rogowa, z lat 70-80-tych XXw.
Fot. 3
Wiatrak z Rogowa 3 ćw XIX w. – obraz autorstwa Weroniki Kuzimskiej
Fot. 4
Wiatrak w Rogowie z 1932 r. z grupy – forum prowadzonej przez Andrzeja Pawlewicza
Wpis powstał w ramach projektu: Pierniki w kujawsko-pomorskim. Regionalny szlak kulturowy zabytków oraz dawnych i współczesnych zwyczajów związanych z piernikarstwem.