27 września kojarzony jest z obchodami dnia ruchu turystycznego. Z tej okazji chciałabym przywołać parę refleksji po spotkaniu, w którym tydzień wcześniej miałam przyjemność uczestniczyć.
Jakie tradycje piernikarskie są znane w Europie, czy nadal są żywe w poszczególnych krajach? Czy możemy mówić o dziedzinie nauki zajmującej się piernikami? Jak prowadzić badania nad piernikarstwem? Jakie zabytki związane z piernikami mamy w Polsce i Czechach? Czy piernikarstwo stwarza potencjał rozwoju turystycznego?
Na te i inne pytania starali się znaleźć odpowiedzi uczestnicy XIII Międzynarodowego Forum Muzeów Domowych i Sympozjum „Tradycje i zabytki kultury kulinarnej. Piernikarstwo”, które odbywało się w dniach 19-20 czerwca w Kudowie-Zdrój.
W spotkaniu udział wzięli m.in.:
– naukowcy (wykładowcy Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilznie oraz Uniwersytetu Wrocławskiego i Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu)
– muzealnicy (kustosze z Muzeum Etnograficznego – oddziału Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz muzeów okręgowych w Nowym Sączu, Bydgoszczy i Toruniu)
– założyciele i prowadzący muzea domowe oraz kolekcjonerzy
– piernikarze (p. Marcin Goetz z piernikarni „Słodka Chatka” w Trzcińsku)
W pierwszym dniu odbyło się sympozjum prezentujące następujące zagadnienia:
Mgr Anna Kornelia Jędrzejewska
(Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Bydgoszcz)
Pierniki w europejskiej kulturze kulinarnej
Prof. PhDr. Irena Korbelářová, Dr.; Prof. PhDr. Rudolf Žáček,Dr. (Uniw. Śląski, Opawa)
Perník ve slezských kuchařských knihách z 19. a počátku 20. století / Piernik w śląskich książkach kucharskich XIX i początku XX w.
Doc. PaedDr. Naděžda Morávková, Ph.D.
(Uniw. Zachodnioczeski, Pilzno)
Piernikarstwo Zachodnich Czech
Mgr Maria Marcinowska (Muzeum Okręgowe, Nowy Sącz)
Małopolskie pierniki odpustowe
Mgr Elżbieta Berendt
(Muzeum Etnograficzne, Wrocław)
Historyczne formy piernikarskie w zbiorach Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu
Mgr Natalia Borkowska (Szkoła Podstawowa nr 1, Wrocław)
Zbiór trolli
20 września, gospodarzem spotkania było natomiast: Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego skansen w Pstrążnej, gdzie odbyła się dyskusja „Propozycje i perspektywy rozwoju Sieci Muzeów Domowych”. Referaty przygotowali:
Prof. dr hab. Zenon Jasiński (Wyższa Szk. Zarządzania i Administracji w Opolu) Zbieractwo w nauczaniu i wychowaniu młodzieży
Red. Bronisław Kamiński (Kudowa-Zdrój), mgr Krzysztof Dziurla (Lusina) Model tworzenia zbiorów wiejskich na przykładzie Lusiny
W ramach spotkania zaplanowano wizyty studyjne w Czechach, niestety ze względu na pandemię, zdecydowano o ich odwołaniu.
Do najważniejszych owoców spotkania należały:
– podjęcie decyzji o utworzeniu w strukturach Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego komisji zajmującej się dziedzictwem kulinarnym
– powołanie zespołu organizującego badania nad polskim i czeskim piernikarstwem
– wymiana stanu badań nad piernikarstwem w Czechach i Polsce
– możliwość zapoznania się z różnymi wyrobami piernikarskimi (m.in. toruńskimi katarzynkami z Fabryki Cukierniczej „Kopernik” S.A.; historycznymi złoconymi piernikami figuralnymi prezentowanymi przez Krzysztofa Lewandowskiego z Muzeum Toruńskiego Piernika oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, piernikiem przekładanym z wizerunkiem tradycyjnego dolnośląskiego piernika figuralnego autorstwa Marcin Goetza z piernikarni „Słodka Chatka” z Trzcińska, zapoznanie się ze współczesnymi piernikami lukrowanymi z Polski (Psycholukier) i Czech, a także piernikiem lukrowanym domowym przygotowanym przez jedną z uczestniczek spotkania p. Anną Fastnacht-Stupnicką
– zapoznanie się z oryginalnymi formami piernikarskimi Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Kudowie-Zdroju oraz kopiami toruńskich i wrocławskich form do pierników opracowanych przez Beatę Prankę-Zdziebło
– dyskusja nad możliwością rozwoju ruchu turystycznego jaką stwarzają lokalne tradycje piernikarskie
XIII Forum Muzeów Domowych oraz sympozjum „Tradycje i zabytki kultury kulinarnej. Piernikarstwo” należały niewątpliwie do najważniejszych i największych tegorocznych wydarzeń związanych z piernikami w Polsce.
Charakterystycznym akcentem spotkania stała się piernikowa chatka z ludzikiem trzymającym serce – czyli międzynarodowymi symbolami piernikarstwa. Całość domku zdobił okolicznościowy napis. Dekorację przygotowała piernikarnia „Słodka Chatka”, ekomuzeum w Trzcińsku.
Organizatorami spotkania byli:
Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe, Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Kudowie-Zdroju, Filozoficko-přírodovédecká fakulta Slezské univerzity v Opavě, Město Česká Skalice – Muzeum Boženy Němcové
Patronat nad Międzynarodową Siecią Muzeów Domowych objęli Rektorzy polskich i czeskich uczelni stowarzyszeni w Polsko-Czeskiej Asocjacji Uniwersytetów, a także:
Pani Ing. Zuzana Jungwirthová – Starostka města Česká Skalice
Pani Aneta Potoczna – Burmistrz Miasta Kudowy-Zdroju
Zdjęcia AKJ, Krzysztof Lewandowski, Robert Błaszak
